TMS Tedavisi Kaç Seans Uygulanır, Ne Kadar Sürede Etki Eder?
Transkranial Manyetik Stimülasyon (TMS), özellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik rahatsızlıklarda tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Yazımızda TMS kaç seans uygulanır, etkisi ne kadar sürede kendini gösterir gibi merak ettiğiniz sıkça sorulan ve araştırılan başlıkları bilimsel temellere dayanarak ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Eğer sizde bu ilaçsız, ağrısız modern tedavi yöntemi ile ilgili bilgi arıyorsanız doğru yerdesiniz.
TMS Tedavisi Kaç Seans Uygulanır?
TMS seans planı, tedaviye başlamadan önce hastanın klinik durumu ve protokole olan tepkisi dikkate alınarak uzman hekim tarafından belirlenir. Bu noktada bir terapi protokolü çerçevesinde seanslar haftada 5 gün, her biri yaklaşık 20-30 dakika olacak şekilde düzenlenir. Ancak süreç, hastanın durumuna göre 4 ila 6 hafta sürebilir. TMS tedavisi süresi ise hastanın yanıtına göre değişiklik gösterse de önerilen zaman dilimi bu aralıkta tamamlanır.
Depresyonda TMS seans sayısı da hastanın rahatsızlık seviyesine ve klinik yanıtına bağlı olarak farklılık gösterir. Bu bağlamda seanslar sırasında TMS protokolü çerçevesinde belirlenen stimülasyon frekansları ve yoğunlukları, terapiye en iyi yanıtı alabilmek amacıyla hassasiyetle uygulanır.
Standart Seans Sayısı Nedir?
TMS terapi programı çerçevesinde standart seans sayısı hastanın klinik durumuna, tedaviye verdiği yanıta ve uygulanan protokole bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak genellikle 20 ila 30 seans arasında planlanır. Bununla birlikte terapi süreci haftada 5 gün olacak şekilde yaklaşık 4 ila 6 hafta sürer. Seanslar sırasında bireylerin konforu ve tedaviye uyumu göz önünde bulundurularak düzenlemeler yapılabilir. Söz konusu süreçte ise TMS tedavisi seans süresi 20 ila 30 dakika arasında değişir ve uygulanan stimülasyon parametrelerine göre de farklılık gösterebilir.
TMS Seans Sayısını Etkileyen Faktörler
Hastanın başlangıçtaki semptom şiddeti, daha uzun süren bir terapi protokolünü gerektirebilir. Bunun yanı sıra TMS tedavisi süresi ve seans sayısı aşağıdaki faktörlere göre de belirlenir:
- Uzun süredir devam eden kronik depresyon vakalarında daha fazla seans gerekir.
- İlaç tedavisi ya da psikoterapiye dirençli vakalarda transkraniyal manyetik stimülasyon süreci uzatılabilir.
- Klasik TMS ve theta burst stimülasyon gibi farklı protokoller seans sayısını etkiler.
- Komorbidite (ek hastalık) durumlarında tedavi süreci daha uzun sürer.
- Farklı cihazlar ve manyetik uyarım parametreleri, tedavi süresini etkileyebilir.
Kronik Depresyon Süresi
Uzun süredir devam eden depresyon vakaları daha fazla seans gerektirir.
Dirençli Vaka Durumu
İlaç ve psikoterapiye yanıt vermeyen hastalarda tedavi süreci uzayabilir.
Uygulanan TMS Protokolü
Klasik TMS ya da Theta Burst teknikleri seans sayısını etkileyebilir.
Komorbid Hastalıklar
Kaygı bozukluğu, bipolar gibi eşlik eden hastalıklar süreci uzatabilir.
Cihaz Türü ve Ayarları
Manyetik yoğunluk, frekans ve cihaz tipi tedavi süresini etkiler.
Yaş ve Beyin Tepkisi
Yaş ve bireysel beyin plastisitesi seans ihtiyacını değiştirebilir.
Depresyonda TMS tedavisi süreci ise bireyin tanı, değerlendirme, terapi planlaması ve uygulama aşamalarını kapsar. Söz konusu süreçte uzman hekimin kararı doğrultusunda seans sayısı dinamik olarak ayarlanabilir.
Farklı Rahatsızlıklara Göre Seans Sayıları (Depresyon, OKB, Anksiyete)
TMS protokolünde seans sayısı, uygulamanın hedeflediği psikiyatrik bozukluğa göre farklılık gösterir. Örneğin; majör depresif bozuklukta standart protokoller genellikle haftada 5 gün olmak üzere toplam 20 ila 30 seans arasında planlanır. (George et al., 2010)
OKB tedavisinde daha yüksek frekansta ve 30’dan fazla seans uygulanması gerekebilir. Anksiyete bozukluklarında ise TMS, depresyon terapisine benzer bir protokolle uygulanır. Ancak bireysel semptomlara göre kişiselleştirilmiş seans planlaması yapılır.
TMS tedavisi süresi; bozukluğun şiddeti, hastanın terapiye yanıtı ve eşlik eden diğer psikiyatrik durumlara göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin; Mayo Clinic tarafından yürütülen bir klinik uygulamada iyileşmeye dirençli depresyon tanısı alan bir hasta grubunda ortalama 36 seanslık TMS uygulaması sonrasında %60 oranında semptom azalması olduğu bildirilmiştir. (Mayo Clinic, 2021)
TMS Hakkında Daha Fazla Bilgi Almak İster misiniz?
Doç. Dr. Abdullah Bolu, TMS tedavisi konusunda uzman bir psikiyatristtir. Zihinsel sağlığınız için bilimsel, güvenilir ve bireye özel çözümler sunar.
TMS Tedavisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
TMS Tedavisi Ne Kadar Sürede Etki Eder?
Protokolün etkileri kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte çoğu hastada 2. ya da 3. haftadan itibaren belirtilerde azalma gözlemlenir. Ancak tam terapötik etkinin ortaya çıkması 4 ila 6 haftayı bulabilir. Bunun yanı sıra klinik izlem çalışmaları, TMS’nin ilaç tedavisine dirençli depresyon vakalarında etkili olduğunu göstermiştir. George ve arkadaşlarının 2010 yılında yaptığı meta analiz çalışmasında söz konusu terapiyi gören hastaların %30-40’ının tam remisyon sağladığı raporlanmıştır. (Archives of General Psychiatry) İlgili bulgular ise protokolün kısa sürede etkili ve güvenli bir tedavi seçeneği olabileceğini ortaya koyar.
TMS tedavisi sonuçları; uygulama süresine, hastalığın şiddetine ve bireysel beyin yapısına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Klinik çalışmalarda haftada beş gün olmak üzere toplam 4 ila 6 hafta süren bir terapi protokolünün terapiye dirençli olan depresyon vakalarında anlamlı iyileşmeler sağladığı bildirilmiştir. Etkinin kalıcı olabilmesi içinse takip seansları önerilebilir.
TMS Seansları Sonrası İlk Değişiklikler
Transkraniyal Manyetik Stimülasyon seansları sonrasında hastalarda gözlemlenen ilk değişiklikler duygudurumda hafif iyileşme, enerji seviyesinde artış ve anksiyete düzeyinde azalma şeklinde kendini gösterir. Bu noktada depresyon tanısıyla tedavi gören bireylerde 5 ila 10 seans sonrasında erken döneme ait olan belirtiler sıklıkla rapor edilir.
George ve ark. (2010) tarafından yapılan randomize kontrollü bir çalışmada majör depresyon tanısı alan hastaların %58’inde terapinin ilk iki haftası içinde anlamlı düzeyde iyileşme belirtileri gözlemlenmiştir. İlgili bulgular, TMS’nin beyindeki prefrontal korteks (ön frontal lob) bölgelerinde kan akımını ve nörotransmitter aktivitesini düzenleyerek erken etki gösterebildiğini ortaya koyar.
TMS terapisi etki süreci ise kümülatif bir biçimde ilerler. İlk seanslardan itibaren bireylerde uyku düzeninde iyileşme, dikkat süresinde artış ve sosyal etkileşimde belirgin bir canlanma görülebilir. Örneğin; Carpenter ve arkadaşlarının (2012) çok merkezli bir çalışmasında haftada beş gün olmak üzere dört hafta boyunca uygulanan TMS tedavisi sonrasında hastaların %36’sının remisyona ulaştığı belirtilmiştir. Ayrıca bu grubun büyük kısmında ikinci haftada gözle görülür bir iyileşme başladığı da rapor edilmiştir.
Ortalama TMS Tedavi Süresi
Protokol süresi; bireyin klinik durumuna, semptomların şiddetine ve tedaviye verilen yanıta göre değişkenlik göstermekle birlikte genellikle 4 ila 6 hafta arasındadır. Her bir seans yaklaşık 20-30 dakika arasında tamamlanır. Bununla birlikte çoğunlukla haftada 5 gün olmak üzere toplamda 20 ila 30 seans uygulanır.
Transkraniyal manyetik stimülasyon süresi, protokolün türüne ve hedeflenen beyin bölgesine bağlı olarak da belirlenir ve bireyselleştirilmiş terapi planlaması çerçevesinde kontrol altına alınır. Öte yandan TMS tedavisi süresi, yalnızca seansların uzunluğunu değil, terapi boyunca gözlemlenen klinik iyileşmenin takibini de kapsar. Bu nedenle iyileşme süreci multidisipliner bir yaklaşımla planlanır.
Sonuçların Görülmesini Etkileyen Faktörler
Uygulama parametreleri arasında kullanılan frekans, yoğunluk, hedeflenen kortikal bölge ve seans sayısı gibi değişkenler TMS’in etkinliğini doğrudan etkiler. Bununla birlikte hastanın yaş, cinsiyet, nörolojik ya da psikiyatrik durumu, eşlik eden ilaç kullanımı, beyin anatomisi ve genetik yatkınlık gibi bireysel faktörleri de tedavi yanıtı üzerinde belirleyici rol oynar.
TMS Seansları Nasıl Planlanır?
Transkraniyal Manyetik Stimülasyon seanslarının planlanması; hastanın klinik tablosu, tanısı ve bireysel ihtiyaçları doğrultusunda multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Öncelikle psikiyatrist tarafından detaylı bir değerlendirme yapılır ve protokole uygunluk belirlenir.
Uygulama yapılacak beyin bölgesi, kullanılan cihaz tipi ve hedeflenen terapi protokolü doğrultusunda her seansın süresi değişiklik gösterebilir. Seans süresi ise çoğunlukla 20 ila 30 dakika arasındadır. Bunun yanı sıra TMS tedavisi süresi, seans sayısı ve uygulanan protokol türüne bağlı olarak bireysel farklılıklar da gösterebilir.
Tedavi Protokollerinde Değişkenlik
Terapi protokolleri, uygulama parametreleri ve hedeflenen beyin bölgeleri açısından önemli farklılıklar gösterir. İlgili değişkenlik, hastaların klinik yanıtlarında ve tedavi sürecinde gözlemlenen bireysel farklılıklarla ilişkilendirilir. Bu kapsamda TMS iyileşme süresi, uygulanan protokolün özelliklerine ve hastanın bireysel yanıtına bağlı olarak değişir.
TMS Tedavisinde Değerlendirme ve Takip
TMS uygulamasının güvenli bir şekilde sürdürülmesi için değerlendirme ve takip süreçleri büyük önem arz eder. Bu noktada tedaviye başlamadan önce hastanın detaylı psikiyatrik değerlendirmesi yapılır, protokol için uygunluğu klinik ve nörolojik açıdan belirlenir. Bununla birlikte hastanın daha önceki terapi öyküsü, kullanılan ilaçlar, nörolojik hastalıklar ya da epileptik risk faktörleri de göz önünde bulundurulur. Ayrıca başlangıç seansında motor eşik belirlemesi yapılarak kişiye özgü tedavi parametreleri saptanır.
Terapi süresince düzenli takip, terapi yanıtının izlenmesi ve olası yan etkilerin değerlendirilmesi açısından kritiktir. Bu çerçevede klinik değerlendirme, çoğunlukla haftalık yapılan psikiyatrik görüşmeler ve standart ölçeklerle (örneğin; Hamilton Depresyon Derecelendirme ve Beck Depresyon Ölçeği) sağlanır. Tedaviye yanıtın erken dönemde izlenmesi ve gerekirse parametrelerin ayarlanması ise terapi planında değişiklik yapılabilmesi açısından önemlidir.
İlk Değerlendirme Randevusu
Terapi başlangıcında hastaların terapiye uygunluklarını değerlendirmek için yapılan ilk değerlendirme randevusu, sürecin temelini oluşturur. Randevuda hastanın tıbbi geçmişi, mevcut psikiyatrik durumları ve tedaviye olan yanıtı uzman bir hekim tarafından dikkatle incelenir. Ayrıca hastanın protokolden fayda sağlayıp sağlamayacağına yönelik psikiyatrik ve nörolojik testler de yapılır.
Ara Değerlendirme ve Geri Bildirimler
Terapide ara değerlendirme, sürecin etkinliğini ve hastanın tedaviye yanıtını izlemek amacıyla kritik bir adımdır. Söz konusu değerlendirmeler, tedaviye yönelik herhangi bir değişiklik ya da iyileştirme gerekliliğini belirlemeye yardımcı olurken aynı zamanda hastanın terapiye uyumunu da gözlemlemeyi sağlar. Geri bildirimler ise terapi sürecinin hastaya ve klinik ekibe yönelik şeffaflığını artırarak planların gözden geçirilmesine olanak tanır.
TMS Tedavisinin Başarı Oranı Nedir?
Terapinin başarı oranları, uygulama alanına ve hasta özelliklerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak depresyon tedavisinde terapiye dirençli hastalarda TMS’nin etkinliği dikkat çeker.
Bir gözden geçirme çalışmasında toplam 9 araştırmada TMS terapisi alan hastaların %63’ünde tedavide yanıt alınmıştır. Londra rTMS Merkezindeki veriler ise şiddetli depresyonu olan hastaların %75’inde semptomlarda %75 oranında azalma ve %60’ında tam iyileşme göstermiştir.
Klinik Çalışmalar ve Araştırmalar
Klinik çalışmalar, TMS’nin farmakolojik (ilaç) tedavilere dirençli depresyon hastalarında etkili bir seçenek olduğunu ortaya koyar. Örneğin; George ve arkadaşlarının 2010 yılında gerçekleştirdiği bir çalışmada söz konusu protokolin terapiye dirençli depresyonu olan hastalarda anlamlı bir iyileşme sağladığı bulunmuştur. (George, M. S., et al., 2010) Ayrıca 2018 yılında Cochrane Review tarafından yapılan bir meta analiz, depresyon tedavisinde TMS’nin etkinliğini plasebo terapiye kıyasla daha yüksek bir iyileşme oranı sunduğunu raporlamıştır. (Brunoni, A. R., et al., 2018)
Protokolün etkinliği yalnızca depresyonla sınırlı değildir. Anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve posttravmatik stres bozukluğu (PTSD) gibi diğer psikiyatrik hastalıklar için de araştırmalar yapılır. Fregni ve arkadaşları (2005) tarafından yapılan bir çalışma, OKB’li hastalarda TMS’nin semptomları hafifletmede olumlu etkiler gösterdiğini bildirmiştir.
Major depresif bozukluk tanısı almış bireylerde FDA onaylı protokoller doğrultusunda uygulanır. 2008 yılında O’Reardon ve arkadaşlarının yürüttüğü randomize kontrollü çalışmada 4 haftalık TMS uygulaması sonucunda hastaların %50’sinden fazlasında semptomatik iyileşme gözlemlenmiştir (O’Reardon et al., 2007, Biological Psychiatry)
Hasta Yorumları ve Deneyimleri
Son yıllarda TMS terapisinin etkinliği ile ilgili yapılan pek çok klinik çalışma, söz konusu protokolün ilaç tedavilerine dirençli depresyon hastalarında etkili olduğunu gösterir. Örneğin; George ve arkadaşlarının (2010) yaptığı bir çalışmada TMS tedavisi alan depresyon hastalarının %30’unun önemli derecede iyileşme gösterdiği görülmüştür.. Beyin stimülasyonu sonuçları üzerine yapılan araştırmalar ise terapi sürecinin beyindeki nöronal aktiviteyi artırarak depresif semptomların azalmasına yol açtığını ortaya koyar.
Terapiyle ilgili hasta yorumları, tedavinin hafif yan etkilerle seyrettiğini ve süreçte bazı hastaların gözle görülür bir iyileşme gösterdiğini ifade eder. (Pascual Leone et al., 2010). Ayrıca klinik gözlemler, TMS’nin depresyon semptomlarını hafifletmenin ötesinde hasta motivasyonunu artırarak yaşam kalitesini iyileştirdiğine de işaret eder.
TMS Tedavisinin;
Yararları
- İlaçsız depresyon tedavisi
- Beyin aktivitesini düzenler
- Hafif yan etkiler
- Günlük yaşamı etkilemez
Yan Etkileri
- Geçici baş ağrısı
- Nadir olarak baş dönmesi
- Ciltte hafif karıncalanma
- Seans sonrası yorgunluk
Sık Sorulan Sorular
TMS Tedavisi Hamilelik Döneminde Uygulanabilir mi?
Hamilelik döneminde depresyon terapisinde TMS tedavisi, güvenli ve etkili bir seçenek olarak değerlendirilir.
TMS Sonrası Günlük Yaşama Dönüş Ne Kadar Hızlı olur?
Protokolün ardından günlük yaşama dönüş, bireyler arasında değişiklik gösterir. Ancak terapi sonrası birkaç gün içinde normal aktiviteler başlanabilir.
TMS Uygulaması Sırasında Neler Hissedilir?
Uygulama sırasında hastalar; hafif rahatsızlık, baş dönmesi, baş ağrısı ya da tedavi bölgesinde ısınma hissi gibi geçici yan etkiler yaşayabilirler.
TMS ile İlaç Tedavisi Birlikte Kullanılabilir mi?
TMS ve ilaç tedavisi, depresyon gibi psikiyatrik hastalıkların terapisinde bireyin durumuna ve terapiye yanıtına bağlı olarak birlikte kullanılabilir
TMS Beyin Yapısına Zarar Verir mi?
Terapi, doğru protokollerle uygulandığında beyin yapısına zarar vermez.
Sonuç
Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS), psikiyatrik ve nörolojik hastalıkların tedavisinde etkili bir yöntem olarak son yıllarda geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Bununla birlikte söz konusu terapinin başarılı olabilmesi için tedavi sürecine başlamadan önce uzman bir hekim tarafından kişiye özel bir terapi planı oluşturulması büyük önem arz eder.
Her bireyin klinik durumu, sağlık geçmişi ya da tedaviye verdiği yanıt farklılık gösterebileceği için ilgili protokolün doğru ve etkili bir şekilde uygulanabilmesi için kişisel değerlendirme gereklidir. Bu nedenle protokol hakkında daha fazla bilgi edinmek ve TMS tedavisi süresi ile ilgili detayları öğrenmek için bir uzmana başvurulması tavsiye edilir.
Protokol hakkında detaylı bilgiler sunan ve Ankara’da TMS tedavisi alanında önemli katkılarda bulunan Ankara Psikiyatri Doktorları arasında Doç. Dr. Abdullah Bolu’da yer alır. Alanında uzmanlaşmış bir psikiyatrist olan Doç. Dr. Bolu, TMS konusunda uluslararası düzeyde yayımlanmış pek çok makale ve araştırmaya sahiptir. Sahip olduğu birikimi, tedavi sürecine ilişkin doğru ve güncel bilgiler edinmek isteyen bireyler için önemli bir kaynak oluşturur.
Söz konusu terapi ve sürecin etkili bir şekilde yönetilmesi hakkında daha fazla bilgi almak için Doç. Dr. Abdullah Bolu ile iletişime geçebilir ve randevu talebi oluşturabilirsiniz.
TMS Tedavisine Hazır mısınız?
Doç. Dr. Abdullah Bolu ile birebir uzman görüşmesi planlayın. Bilimsel yöntemlerle daha sağlıklı bir yaşam için ilk adımı atın.
Online Randevu Alın
